Muzyka odgrywa ważną rolę w życiu każdego człowieka, a szczególnie istotne znaczenie ma w rozwoju dzieci. Wiele badań wskazuje, że słuchanie muzyki klasycznej może mieć bardzo pozytywny wpływ na rozwój młodego umysłu. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej, jakie konkretne korzyści niesie ze sobą kontakt dziecka z muzyką klasyczną i dlaczego warto ją włączać do codziennej rutyny najmłodszych.
1. Wpływ na zdolności poznawcze i koncentrację
Jednym z najważniejszych wpływów muzyki klasycznej na rozwój dziecka jest stymulowanie jego zdolności poznawczych i koncentracji. Badania pokazują, że dzieci, które uczyły się gry na instrumencie lub regularnie słuchały utworów klasycznych, osiągały lepsze wyniki w nauce, szczególnie z przedmiotów ścisłych. Ich iloraz inteligencji był średnio o kilka punktów wyższy niż u rówieśników.
Muzyka klasyczna, ze swoją złożoną strukturą i harmonią, stanowi stałe wyzwanie dla mózgu dziecka, rozwijając jego umiejętności analityczne. Ćwiczenie gry na instrumencie z kolei wzmacnia koncentrację i wytrwałość. Dzieci uczą się dyscypliny, by osiągnąć biegłość w grze. To przekłada się na lepszą koncentrację także w innych dziedzinach.
2. Rozwój językowy
Kontakt z muzyką klasyczną może stymulować rozwój mowy i języka u małych dzieci. Słuchanie dzieł wielkich kompozytorów rozwija umiejętność rozróżniania dźwięków, ich wysokości, barwy i tempa. To z kolei pomaga w nauce mowy i języków obcych.
Rytm i melodia w utworach klasycznych pobudzają te obszary mózgu, które odpowiadają za przetwarzanie mowy. Ćwiczenie śpiewu lub gry na instrumencie dodatkowo rozwija kontrolę nad oddechem i artykulacją, co wpływa pozytywnie na mowę. Dzieci uczące się muzyki klasycznej zazwyczaj szybciej zaczynają mówić i mają bogatszy zasób słownictwa.
3. Rozwój emocjonalny i społeczny
Wpływ muzyki klasycznej nie ogranicza się tylko do sfery intelektualnej. Ma ona również istotne działanie w sferze emocjonalnej i społecznej rozwoju dziecka.
Słuchanie utworów klasycznych już od najmłodszych lat uczy rozpoznawania i wyrażania emocji. Buduje wrażliwość estetyczną i empatię. Dziecko uczy się odbierać nastroje muzyki, rozumieć uczucia, jakie chciał przekazać kompozytor.
Muzyka klasyczna łagodzi stres i poprawia nastrój. Może być swoistą terapią, gdy dziecko jest smutne, złe lub przestraszone. Wspomaga też koncentrację przed ważnym występem czy egzaminem.
Grupowe muzykowanie dodatkowo uczy współpracy i budowania relacji z rówieśnikami. Dziecko rozwija umiejętności społeczne, takie jak komunikacja, cierpliwość czy kompromis.
4. Rozwój motoryki
Słuchanie i wykonywanie muzyki klasycznej wpływa korzystnie także na rozwój motoryki i koordynacji ruchowej u dzieci. Ćwiczenie gry na instrumencie, zwłaszcza na fortepianie, wymaga precyzji ruchów, zręczności palców, niezależności rąk.
Dziecko uczy się kontrolować swoje ciało, by prawidłowo odtwarzać dźwięki. Ćwiczy też szybkość reakcji, by nadążać za tempem utworu. To z kolei pomaga rozwijać sprawność manualną przy rysowaniu czy pisaniu.
Element rytmiczny w muzyce klasycznej dodatkowo poprawia koordynację słuchowo-ruchową. Obcowanie z muzyką już od najmłodszych lat daje więc wymierne korzyści w rozwoju motorycznym.
5. Kreatywność i wyobraźnia
Muzyka klasyczna stymuluje również rozwój kreatywności i wyobraźni u dzieci. Słuchając utworów instrumentalnych, dzieci uczą się tworzyć własne wyobrażenia i historie do muzyki. Angażuje to ich umysł i pobudza inwencję twórczą.
Nauka gry na instrumencie również wymaga pewnej dozy kreatywności – trzeba na przykład umieć zaimprowizować, gdy czegoś się zapomni. Dziecko uczy się też interpretować utwory na swój własny sposób.
Tworzenie muzyki, nawet w najprostszej formie, daje dziecku satysfakcję i rozwija pewność siebie. Pozwala też na wyrażenie emocji w konstruktywny, twórczy sposób.
Podsumowanie
Podsumowując, muzyka klasyczna niesie ze sobą szeroki wachlarz korzyści dla rozwoju dziecka. Stymuluje ona funkcje poznawcze, rozwój mowy i motoryki. Kształtuje wrażliwość emocjonalną i społeczną. Rozwija też kreatywność oraz umiejętności muzyczne.
Warto więc włączać elementy muzyki klasycznej do codziennej rutyny dziecka już od najmłodszych lat. Niezależnie od tego, czy będzie to bierne słuchanie, czy aktywna nauka gry na instrumencie, na pewno pozytywnie wpłynie to na jego harmonijny rozwój. Inwestycja w edukację muzyczną dziecka z pewnością zwróci się w przyszłości w postaci wielu korzyści intelektualnych i społecznych.
Poniższe badania jednoznacznie dowodzą, że muzyka klasyczna wspomaga rozwój poznawczy dziecka.
[1] Rauscher FH, Shaw GL, Levine LJ, Wright EL, Dennis WR, Newcomb RL. Music training causes long-term enhancement of preschool children’s spatial-temporal reasoning. Neurol Res. 1997 Feb;19(1):2-8.
[2] Kraus N, Slater J, Thompson EC, Hornickel J, Strait DL, Nicol T, White-Schwoch T. Auditory learning through active engagement with sound: biological impact of community music lessons in at-risk children. Front Neurosci. 2014 Nov 26;8:351.
[3] Schlaug G, Norton A, Overy K, Winner E. Effects of Music Training on the Child’s Brain and Cognitive Development. Ann N Y Acad Sci. 2005 Dec;1060:219-30.
[4] Sala G, Gobet F. Cognitive and Academic Benefits of Music Training with Children: A Multilevel Meta-Analysis. Psychol Aesthet Creat Arts. 2020 May;14(2):152-165.